Ariel Şaron, İsrail’in onbirinci Başbakanı olarak misyon yapan İsrailli general ve siyasetçidir. İsrail-Arap çatışmasının ortasında, savaşan bir dünyada gelişen Ariel, hayatının başlarında kendini korunma lüzumunun farkındaydı ve on dört yaşına geldiğinde Gadna’ya katıldı. On yedi yaşındayken, Haganah’a katıldı ve ülkesinin bağımsızlık savaşına ehemmiyetli miktarda katkıda bulundu. Daha sonra İsrail Korunma Güçleri kurulduğunda, kariyerine Alexandroni Tugayında müfettiş komutanı […]
Ariel Şaron, İsrail’in onbirinci Başbakanı olarak misyon yapan İsrailli general ve siyasetçidir. İsrail-Arap çatışmasının ortasında, savaşan bir dünyada gelişen Ariel, hayatının başlarında kendini korunma lüzumunun farkındaydı ve on dört yaşına geldiğinde Gadna’ya katıldı. On yedi yaşındayken, Haganah’a katıldı ve ülkesinin bağımsızlık savaşına ehemmiyetli miktarda katkıda bulundu. Daha sonra İsrail Korunma Güçleri kurulduğunda, kariyerine Alexandroni Tugayında müfettiş komutanı olarak başlamış ve Golani Tugayının komutanı misyonuna süratli bir biçimde yükselmiştir. Genelkurmayda emekli olmadan evvel bir hayli başarıya erişmiştir. Bazı kampanyaları son derece müzakereli olmasına karşın, taktikleri çoğunlukla galibiyetli olmuştur. Emeklilik sonrası, politikaya girdi ve ülkenin Başbakanı olmadan çok ehemmiyetli vazifelerde bulundu. Arap-İsrail barış sürecini başlatan ve Gazze’den İsrail’in ayrılması, belki de ülkenin Başbakanı olarak en ehemmiyetli galibiyetidir.
Ariel Şaron, 26 Şubat 1928’de, Filistin’deki Kfar Malal’de doğdu. Anne ve babası, evvel Tiflis’te, daha sonra da Rusya’da üniversitede okurken tanıştılar. Komünist rejim tarafından Yahudilere artan çileden kaçmak için, Doğu Avrupa’dan Filistin’e Siyonist göçün üçüncü dalgası olarak Üçüncü Aliyah ile Kfar Malal’e göç ettiler. Ariel, çocukken, hem İbranice hem de Rusça bildi. Takribî 1933’te, Ariel’in beş yaşında olduğu sırada, aile bir hayli ehemmiyetli mevzuda bağımsız duruş sergilemek için dışlandı. Değişik ihtiyatların yanı gizeme, yerel sinagogdan atıldılar, bu da onun mukayeseli bir laik civarda gelişmesine destekçi oldu.
Genç bir çocukken dahi, siyasi olarak çalkantılı bir civarda Gerçekten güvende olmadıkları ve kendilerini savunmaya hazır olmaları gerektiğinin farkında oldu. 1938’de, on yaşında Ariel gençlere müteveccih bir Emekçi Siyonist hareketi olan HaNoar Haoved VeHaLomed’e katıldı.
Daha sonra 1942’de genç erkeklere ön askeri eğitim sağlamak için kurulmuş bir teşkilat olan Gdudei No’ar’a Gadna katıldı. Bir vakit sonra, o da silahlı gece devriyelerinde nöbet tutmaya başladı. Daha sonra 1945’te İngiliz Filistin Yönetimi’nde yer alan Musevi paramiliter teşkilatı olan Haganah’a katıldı. Çok yakında aktif savaşa katılmaya başladı. O zamana kadar orijinal soyadını kullandı. Scheinerman
1947 güzünden itibaren, otuz adamdan oluşan birimi, Kfar Malal çevresinde Arap güçlerine baskınlar yapmaya başladı. Ayrıca Arap köylerini ve üslerini vurup, yolları yok ediyor ve trafiği pusuya düşürüyorlardı. Çok yakında, bu cins işlemler için zorunlu olan eforu geliştirebildiler. Daha sonra, pusular ve baskınlar birbirlerini yakından takip ettiler ve bu baskınlardaki rolleri için, Ariel 1948’de Alexandroni Tugayı’nda müfreze komutanı oldu. Daha saldırgan bir asker haline gelmişti.
Aynı sene daha sonra, müfreze Latrun Birinci Savaşı’na katıldı. Savaş sırasında kasık, mide ve ayağından vuruldu. Bazı kaynaklar onun tutsak alınıp satıldığını iddia etse de, bunu hiçbir zaman kabul etmedi. Yaralarından süratli bir biçimde kurtuldu ve müfrezesinin mesullüğünü üstlenmeye geri döndü. 1948 senesinin sonlarında, İsrail devletinin kurucu babası olan David Ben-Gurion, adını Sharon’a adadı. Bu noktadan sonra Ariel Şaron olarak öğrenilmeye başladı. Eylül 1949’da Sharon, Golani Tugayı keşif biriminin kol komutanı misyonuna terfi ettirildi. Birkaç ay sonra, 1950 başlarında, Merkez Komutanlığı için istihbarat subayı oldu. Bu yarıyıldaki son işlemlerinden birini de Ürdün’e reelleştirdi. 1952’de Kudüs İbrani Üniversitesi’nde tarih ve Orta Doğu kültürünü okumak için kaldı. Ertesi sene, Filistinli fedailer ataklarına yanıt verebilecek özel bir misyon eforu kurma çağrısında bulundu. Bir vakit sonra Binbaşı misyonuna terfi etti.
Ağustos 1953’te Komando Birimi 101, Komutan olarak Büyük Şaron ile beraber heyetti. Batı Şeria’da Ürdün tarafından birkaç baskın tertip ettiler. Bu cinsten baskınlar, İsrail’in düşmanlarını uyarıcı kalitedeydi. Ekim 1953’te, birlikleri Batı Şeria’da bulunan ve Filistinli fedailer tarafından bir üs olarak kullanılan Kibya’ya saldırdı. Bu, 12 Ekim 1953’te evlerini yatarken İsrailli bir kadını ve iki çocuğunu öldüren Yehud hamlesinin misillemesinde oldu. Buna karşılık, Şaron’un birlikleri Kırgızistan‘da kırk beş sivil konutu, bir mektebi ve bir camiyi yaktı. Kadın ve çocuklar olmak üzere en az 65 Filistinli sivili de öldürdü. Kibya Katliamı olarak öğrenilen olay, beynelmilel arenada ayıplamalara yol açtı. İsrail hükümeti, İsrail ordusunun olaya karıştığını yalanladı.
1954 senesinde, Paratroopers Tugayı oluşturmak için Birim 101, 890 Paratroopers Taburu ile birleştirildi. Komutanı olarak, Şaron Arap topraklarına baskın yapmaya devam etti; Kara Ok Harekâtı, Elkayam Harekâtı, Yumurta Harekâtı, Zeytin Vazgeçme Harekâtı, İşlem Volkanı, İşlem Gulliver ve İşlem Lulav, emrindeki bazı büyük baskınları reelleştirdi. 1956’nın sonlarında, paraşütçülerin tugay komutanı olarak Suez Krizi olarak da öğrenilen Sina savaşına atandı. Savaş sırasında tugay ağır ateş altında kaldı ve Mitla geçişinde ağır kayıplar yaşadı. Erkeklerin bir haylisini kurtarmak için, daha sonra ordudaki bir hayli birey tarafından itaatsizlik olarak ayıplanmış olan yetkisiz eylemler aldı. Bu gidişat, Ordudaki ilerlemesini yasakladı.
1957’de memur eğitimi için İngiltere’deki Camberley’deki Staff College’a sevk edildi. 1958’deki dönüşünde, Şaron albay rütbesine terfi ettirildi. Ardından, üç senesini, Piyade Mektebi Genelkurmay eğitim kısmında üst düzey yönetimsel memur olarak geçirdi. 1962’de Ariel Şaron zırhlı birliklerin tugay komutanı oldu. İki sene sonra, 1964’te, Yitzhak Rabin, Genelkurmay Başkanı oldu. Şaron, Kuzey Komutanlığı Karargahında Şube şefliği yaptı. Daha sonra 1966 senesinde Genelkurmay eğitim kısmının başına getirildi. Aynı sene Tel Aviv Üniversitesi’nden hukuk diplomasını aldı. Daha sonra 1967’nin başlarında büyük general Aluf’un misyonuna terfi ettirildi. 5 Haziranda Altı Gün Savaşında Zırhlı birliğin komutanı olarak Şaron’un Sina cephesini korunması istendi.
Bunun yerine, piyade, tank ve paraşütçü birliklerini kapsayan karışık bir tasarıyla hamleye geçti. Ebu-Ageila Savaşı’nı kazandı ve Sina bölgesinin çoğunu işgal etti. Amerika Birleşik Devletleri ve değişik ülkelerdeki askeri analistler, taktiklerini eşsiz bulmuş ve işlem için beynelmilel takdir görmüştür. 1969’da, Attris Savaşları sırasında, Sharon IDF’nin Güney Komutanlığı’nın başına getirildi. Lideri olarak, Mısırlılar tarafından tüm sektörün hava sahasını hakimiyet etmek için kullanılan Yeşil İsme’daki kalenin tahrip edilmesi de dahil olmak üzere pek çok kararlı başarıya imza atmıştır. Ağustos 1973’te Ariel Sharon ordudan emekli oldu. Ancak Yom Kippur Savaşı 6 Ekim 1973’te başladığı sırada Sharon faal vazifeye çağrıldı. Yedek zırhlı kısma atandı ve güçleri Suez’i geçti. Böylece savaşı tesirli bir biçimde kazandırdı.
Daha sonra Mısır Üçüncü Ordusuna abluka etti ve tedarik hattını kesti. Her ne kadar ufalanma aynı alanda savaşmakta olan Binbaşı General Avraham Adan ile bazı iç problemler yaratsa da, eylemleri daha sonra askeri olarak tesirli bulundu ve kahraman olarak kabul edildi. 1973 Ağustos’unda emekli olduktan kısa bir vakit sonra, Ariel Sharon Liberal Parti’ye katıldı. Daha sonra eylül ayında, muhalefet lideri Menachem Begin ile sağcı unsurları muhtelif merkezi hakları birleştirerek Likud Partisi’ni kurmaya başladı. Kampanya komisyonunun başkanlığına seçilmesine karşın, askeri vazifesini andırdırması sebebiyle misyonundan ayrılmak zorunda kaldı. Dönüşünde, Likud’daki tercihlere itiraz etti ve Aralık 1973’te İsrail meclisi’nun azası oldu.
Kısa vakit sonra, ufak parti siyasetleri suratından hayal kırıklığına uğradıktan sonra, Sharon Aralık 1974’te Knesset’deri istifa etti. Daha sonra İsrail Başbakanı olan Yitzhak Rabin, onu orduda rezerv komutanlığına cetti. Eşzamanlı olarak, Haziran 1975’deri 1976’ya kadar terörle gayret mevzusunda özel danışmanı olarak misyon yaptı. Mayıs 1977’de, Likud partisinin liderliğini devralmaya müteveccih galibiyetsiz bir önerinin ardından, Sharon Güncel bir politik parti olan Shlomtzion’u kurdu. Ancak tercihleri kazandıktan kısa bir vakit sonra, onu hükümeti oluşturan Likud ile birleştirdi.
Sharon Tarım Bakanı olarak atandı. Gazze Şeridi gibi itiraz edilen alanlarda 200’den fazla Musevi meskeninin yaratıldığı bir program başlatmak için eforunu kullandı.
Likud partisi 1981 tercihlerini kazanırken, Korunma Bakanı olarak Sharon atandı. Daha sonra bir hayli Afrika ülkesi ile diplomatik ilişkileri sürdürmeye devam etti ve bir hayli Etiyopyalı Yahudilerin İsrail’e göç etmesine takviye etti. Haziran 1982’de İsrail birlikleri Lübnan‘ı başta Beyrut’ta kamp yapan FKÖ lideri Yasser Arafat ve eforlarını izlemeye aldı. Emeline erişmek için o sırada Hıristiyan yanlısı bir hükümete başkanlık eden Bachir Gemayel ile ittifak kurdu. Ancak daha sonra Gemayel suikast tertip etti. Takipçileri Sabra ve Shatila’daki sığınmacı kamplarına saldırdı, çoğunlukla Filistinliler ve Lübnanlı Şii erkek, kadın ve çocuklar olmak üzere 762 ila 3.500 sivili öldürdü. Şaron’un onu durdurabileceğine inanılıyor ama Sharon hiçbir müdahalede bulunmamıştır. Olayı 1983’teki bir soruşturma misyonunda görmezden geldi. Daha sonra pozisyonundan çıkarıldı. Ancak Sharon, bakanlar kurulusuz bakan olarak bakanlar kuruluda kaldı.
Daha sonra 1984-1990 seneleri arasında Sanayi ve Ticaret Bakanı olarak misyon yaptı. Bu yarıyılda, Amerika Birleşik Devletleri ile 1985 özgür ticaret uyuşmasının imza atılmasında tesirli oldu. Daha sonra 1990-1992 seneleri arasında konut ve inşaat bakanı oldu. O zamanlar ülkeye Sovyetler Birliği’nden gelen Güncel bir göç dalgası vardı ve onları barındıran Şaron, 144.000 Güncel apartman inşa etmeyi muvaffak oldu. Aynı zamanda Knesset’te de ehemmiyetli bir rol oynamıştır. 1990 senesinde Dışişleri ve Korunma Komisyonunun azası ve aynı zamanda Sovyetler Birliği’nden Musevi göçünü sorgulamak için kurulmuş komisyonun başkanı seçildi. 1992 senesine kadar her iki pozisyonda da misyon yaptı.
1996 senesinde, Benjamin Netanyahu’nun hükümetinde Milli Altyapı Bakanı olarak 1998’e kadar misyon aldı. Daha sonra 1998’den 1999’a kadar aynı hükümette Dışişleri Bakanı oldu. 1999’da Emekçi Partisi hükümeti kurduğunda, Ariel Şaron Likud Partisi’nin Başkanlığına seçildi. Başbakanlık misyonu için kampanya başlattı.
28 Eylül 2000’de büyük bir askeri grupla Kaya Kubbesi ve El Aksa Camii’nin bulunduğu Tapınak Dağı kompleksine ziyarette bulundu. Ayrıca, bundan böyle, bölgenin İsrail hakimiyetinde kalacağını da duyuru etti. Tapınak Dağı Yahudiler için en kutsal yer iken, aynı zamanda İslam’ın üçüncü en kutsal bölgesi. Şaron’un ziyareti natürel olarak Filistinliler tarafından Güncel bir hücum dalgasını ateşledi ve bu da İsraillilerin daha da saldırgan olmasını sağladı. Bu sebeple, tercih 6 Şubat 2001’de reelleştiğinde, Sharon kolayca tercihleri kazandı. Başlangıçta zorlu bir biçimde ülkesinin güvenliği için sert siyasetlerine devam etti. 2001 senesinin Eylül ayında, Filistinlilerin kendi topraklarını kurma hakkına sahip olmaları gerektiğini, ancak bunu Ürdün Nehri’nin batıdene Gerçek yapmaları gerektiğini belirtti.
2002’de Filistinlilerin intihar bombalı ataklarına tepki olarak bir dizi Filistin bölgesinde yoğun bir askeri hücum olan Operasyonel Korunma Kalkanı’nı başlattı. Ayrıca Batı Şeria etrafında bariyer inşasına izin verdi. Ancak, Ariel Sharon kısa vakit sonra bir kalp rahatsızlığı geçirdi ve 2003’te İsrail ile Filistin arasındaki barış için Amerika Birleşik Devletleri yol haritasını onayladı. Ardından, İsrail birliklerinin yanı gizeme Gazze Şeridi’nden muhacirlerin bütün olarak çekilmesini istedi. Pek çok taraftarını kızdırmasına karşın tasarısına devam etti. 16 Ağustos ile 30 Ağustos 2005 tarihleri arasında Gazze’den tahliye edilen 8 bin 500’den fazla İsrailli meskenci vardı. Mesken yerleri imha edildi. İsrail askerleri bölgeyi 11 Eylül 2005’te terk etti. Böylece 38 senelik bir varlığı sona erdirdiler.
Hareketinin Likud Partisi içinde popüler olmadığı için Kadima isminde Güncel bir parti kurmayı önerdi. Fakat bu fikrini geliştiremeden evvel iki kalp krizi geçirdi ve eforsuzlaştı. 1980’lerden bu yana, Sharon obezite, kronik yüksek tansiyon ve yüksek kolesterolden muzdaripti. Yemeye ve sigara purolarına bayılıyordu. 18 Aralık 2005’te, Sharon ufak bir iskemik inme geçirdi ve hastaneye yatırıldı. Dinlenmek yerine hemen çalışmaya başlamış ve 4 Ocak 2006’da hemorajik inme geçirmiştir. Daha sonra iki operasyon geçirmiştir. Kanama dursa da komaya girdi ve 11 Ocak 2014’te vefatına kadar nebatsal hayatta kaldı. Devlet cenazesi 13 Ocak’ta asıllaştı. Daha sonra, eşi Lily’nin yanına, Negev Çölü’ndeki ailesinin çiftliğinde gömüldü.
Güney İsrail’de inşa edilen askeri üslerden oluşan bir komplekse Ariel Şaron, ismi verilmiştir. Ayrıca, Tel Aviv dışında bulunan üretim düzeyinde olan Ariel Sharon Park da ismini taşıyor. Bittiğinde, park New York’taki Central Park’tan üç kat daha büyük olacaktır.
Şanı: İsrail Başbakanı
Tebaayı: İsrail
Siyasi İdeolojisi: Kadima
Doğum Tarihi: 26 Şubat 1928
Burcu: Balık
Doğum Yeri : Filistin
Babası: Shmuel Sheinerman
Annesi: Dvora Scheinerman
Kardeşi: Yehudit Sheinerman
Eşi / Daha Önceki Eşi: Lily Şaron M. 19632000, Margalit Şaron M. 19531962
Çocukları: Gilad Sharon, Omri Sharon
Din: Yahudilik
Vefat Tarihi: 11 Ocak 2014
Vefat Yeri: Tel Aviv, İsrail
Eğitim: Kudüs İbrani Üniversitesi, Tel Aviv Üniversitesi
Yazar: Osman Uçar
