Neredeyse hepimizin hakkında az ya da çok bilgiye sahip olduğu, dünyaca ünlü, İtalyan, astronom ve fizikçi Galileo Galilei, yaşadığı yarıyılın ve hatta şuan içinde bulunduğumuz yarıyılın çok ötesinde bir insandır. Yaptığı çalışmalar ve yayımlarının günümüz biliminin oluşmasındaki tesiri yadsınamaz.
Neredeyse hepimizin hakkında az ya da çok bilgiye sahip olduğu, dünyaca ünlü, İtalyan, astronom ve fizikçi Galileo Galilei, yaşadığı yarıyılın ve hatta şuan içinde bulunduğumuz yarıyılın çok ötesinde bir insandır. Yaptığı çalışmalar ve yayımlarının günümüz biliminin oluşmasındaki tesiri yadsınamaz. Hele ki üzerinde kafa yorduğu ve muhtelif usullerle ispatlamak için deneyler yaptığı çıkarımlarına olan bağlılığını o yarıyıl neredeyse salt efor olan kilise baskısına dahi boyun eğmemesiyle gözlemleyebiliyoruz.
Zamanında Avrupa’da bilimsel çalışmaları neticeyi çıkarımlarından dolayı her türlü işkence ve eziyet gören bu bilim dehası Galileo’nun kıymeti çok daha sonra anlaşılmıştır. Teleskopla yaptığı çalışmaların ardından Dünya’nın Yerküre değil de Güneş’in merkez olduğunu söylemesi o yarıyıl hem ulusun hem idarenin hem de kilisenin hiddetlenmesine yol açmasına karşın suçlandığı engizisyon duruşmasında dahi Gerçek bildiği ve bilimsel neticelerle desteklediği hakikatlerden dönmemiştir. Bilim insanı olmanın en güç olduğu yarıyılda dahi Güncel şeyler keşfedip hem kendi hem de insanların bilgilerini arttırmaya çalışan Galileo’ya çok şey borçluyuz. Bilimi yalnızca bir merak değil kullanışlı çıkarımlar ve meselelere çözümler getirebilmek ismine kullanabilmemizi sağlayan Galileo günümüzde hala bir hayli bilim insanının esin kaynağı olmaktadır. Bu esin kaynağı olmasının sebebi yalnızca yaptığı deneyler değil bilime olan güveni sayesinde karşısındaki bilim ve adalet yoksunu Orta Çağ Avrupa’sı civarına gösterdiği başkaldırıdır. Galileo yalnızca bilim literatürüne çok Güncel bilgiler katmadı. Aynı zamanda kilisenin önlerine bilgi olarak serdiği şeylerin yanlış olabileceğini de tartışmaya açtı. Belki de kendisinden sonra dünyada yapılan çoğu çalışma bu teşebbüs sayesinde başladı. Hem buluşlarıyla hem de şahsiyetiyle fark yaratan Galileo’yu ne kadar tanıyoruz? İşte karşınızda Galileo hakkında hiç öğrenmediğimiz 8 şey:
1.Galileo Üniversiteyi Terk Etti
Babası bir müzisyen ve müzik teorisGüncel olan Galileo İtalya’nın Pisa kentinde doğdu. Babası asil bir aileden gelmesine rağmen zengin değildi. Minik yaşta çalışması gereken Galileo bir manastırda çalışmaya başladı. Fakat manastırdaki aykırı gözüken ve alışılmışın dışında sorgulayan yapıda olması dolayısıyla kısa vakit sonra manastırdan uzaklaştırıldı. Babasıyla çok ters görüşlere sahip olmasına rağmen Galileo, babasının ısrarı üzerine tıp okumak için Pisa Üniversitesi’ne kaydoldu. Henüz 16 yaşındayken tıp fakültesine kaydolan Galileo’nun gönlü hakikatinde matematik kısmındaydı. Tıp eğitimini yarıda vazgeçen Galileo alaka odağını matematik kısmına kaydırdı. 1585 senesinde ise dereceyle kazandığı mektep olan Pisa Üniversitesi’nden ayrıldı. Matematik çalışmalarına kendi başına devam etmeye karar veren Galileo 1589 senesinde Pisa Üniversitesine dönmeden evvel ağırlıklı olarak üniversite talebelerine özel ders vererek para kazandı.
2. Galileo Teleskobu Buluş Etmedi
Cemiyet tarafından yaygın olarak öğrenilenin askine Galileo teleskopu buluş etmedi. Teleskop hakikatinde Hollandalı gözlük üreticisi Hans Lippershey’in temellerini attığı bir aygıttır ama Galileo’nun uzay hakkında yaptığı çalışmaların çok fazla olması sebebiyle bir hayli insan Galile’yu teleskobun mucidi sanmaktadır. Lippershey uzayı sistematik olarak araştırmak için optikler desteğiyle bir alet geliştirdi. Lippershey 1608 senesinde geliştirdiği teleskop için Hollanda Hükümeti’ne tescil müracaatında bulundu. Bu müracaat teleskop için yapılmış ilk tescil müracaatı olmasına rağmen Hollanda Hükümeti teleskobun kopyalanmasının çok kolay olduğuna karar verdi ve Lippershey’in hemen ardından bir başka Hollandalı da eş bir teleskop için müracaat yapması dolayısıyla tescil verilmedi. 1609’da, Galileo, aygıtı bildiğini ve tasarımını ehemmiyetli miktarda geliştirerek kendi tasarımlarıyla birleştirip Galileo usulü teleskobuyla uzay gözlemleri yaptığı öğrenilmektedir. Galileo bu geliştirdiği teleskop desteğiyle Ay’ın hakikatinde pürüzsüz bir yüzey olmadığını, aksine yüzeyinde kraterlerin ve dağların olduğunu keşfedip Ay hakkında o yarıyıl cemiyette öğrenilenleri devirmiş oldu.
Galileo çok geçmeden Jüpiter’in çevresinde dönen dört uydu olduğunu ve Venüs’şan bütün bir evreden geçtiği seyyarenin güneşin çevresinde dolaştığını gösteren de dahil olmak üzere teleskobu ile başka belirtileri bulup dillendirmeye devam etti. Galileo’nun bulguları onu takip eden bilim grupları tarafından büyük bir hayranlıkla karşılandı ve 1610’da Toskana’da ve Pisa Üniversitesi’nde bbaş matematikçi ve feylesof olarak seçilmesini sağladı. Daha da ehemmiyetlisi, Galileo’nun gözlemleri onu, 1543’te Polonyalı matematikçi ve astronom Nicolaus Copernicus tarafından ortaya konan kuramı desteklemesine yol açacaktı. Güneş, evrenin merkezi ve Dünya’nın ve öteki seyyarelerin çevresinde dönüyordu. Bu kuram o zamana kadar ortaya atılmış olmasına rağmen ilk kere bu kadar iyi belgelenebilmişti.
3. Galileo’nun Kızları Rahibeydi
Galileo’nun Marina Gamba adlı bir bayandan üç çocuğu vardır. 1613 senesinde, 1600’de doğan iki kızı ve 1601’de doğan Livia, Floransa’nın yakınlarındaki bir manastıra, babalarının Katolik Kilisesi ile alakalı kasvetlerine karşın, hayatlarının geri kalanını geçirmek için gittiler. Galileo, Rahibe Maria Celeste olarak öğrenilen büyük kızını aralıksız takip etti ve irtibatı asla koparmadı. Kızı manastırdaki görevlerine karşın Galileo için de yemek pişirip giysi dikiyordu. Manastırın fakirlik sebebiyle besin bulamadığı yarıyıllarda Galileo rahibe olan kızının bakımını tekerrür üstlendi. Galileo’nun oğlu, Vincenzo, ise 1606 doğumludur. Ailenin en ufağı olan Vincenzo Pisa Üniversitesi’nde tıp eğitimi aldıktan sonra zaferli bir evlilik yaptı. Ardından Floransa’ya taşınan Galileo’nun oğlu babasıyla hep iyi ilişkiler kurmasının yanında cemiyet tarafından da sevilen bir insan haline gelmiştir.
4. Galileo, Roma Engizisyonu Tarafından Mapus Cezasına Çarptırıldı
Copernicus’un evrenin işleyiş biçimindeki macera merkezli kuramı, ikinci asırda astronom Ptolemy tarafından özümsenen ve Dünya’yı güneş sisteminin merkezine koyan o zamanın din anlayışındaki yaygın kabul görünen inanışa alan okuyordu. 1616’da Katolik Kilisesi Kopernik kuramını sapkın olarak duyuru etti, zira bazı İncil ayetlerine aykırı olduğu düşünülüyordu. Galileo, Kopernik’in fikirlerini, yakaladığı veya korunmadığı sürece araştırmaya devam etmek için Kilise’den izin aldı. 1632’de “Dünyanın İki Temel Sisteminin Diyaloğu” başlıklı yazısını yayımladı ve Ptolemy ve Copernicus’un fikirleri hakkında dostça bir münazara başlatmasına karşın, kitabın evrenin Kopernik modelini desteklediği acıkça ortaya çıkmıştı. Netice olarak, bir ertesi yıl Galileo’nun Roma’daki Engizisyon duruşmasında suçlanması buyruldu. Bu suçlanma sonucunda Galileo, Kopernik’in görüşlerini özümsediğinden sapkınlık kabahatinden kabahatli bulunup mapus cezasına çarptırıldı. Hakikatinde ilk başlarda o yarıyılın idaresiyle çok tersleşmek istememesine rağmen ortaya koyduğu asılların kilisenin Gerçek algısının çok dışında olması dolayısıyla kiliseyle ters düşmeye başlamıştır.
5. Son Senelerini Ev Mapusunda Geçirdi
Galileo’nun hayatının son yarıyıllarının çoğu parmaklıklar artta geçmiş olmasına karşın hayatının en son yarıyılında tekerrürden suçlanarak mapus cezası ev mapusuna çevrildi. Hayatının son senelerini Floransa yakınlarındaki Arcetri kasabasındaki evi olan Villa II Gioiello’da geçirmiştir. Dostlarını görme ve kitap yayınlama faaliyetleri bu yarıyılda çok eksilmiştir. Bunun nedeni olarak da dışarı çıkıp gözlem yapamamadan kaynaklı kasvetler olduğu düşünülmektedir. Bu külfetli yarıyılında Güncelden de feylesof Thomas Hobbes ve şair John Milton’ın da aralarında bulunduğu Avrupa’dan ziyaretçiler kabul etmiştir. Ayrıca, bu külfetli ev mapusu yarıyılında dahi Güncel bir çalışması olan “Güncel Bilime Ait Söylemler ve Matematiksel Şovlar” i için fiziği ve mekaniği daha yakından araştırmak ismine çalışmalar yaptı. Bu kadar buhranlı ve evden dışarı çıkamadığı yarıyılda dahi bilimde, fizik ve mekaniğe Güncel bulgular kazandırmayı muvaffak oldu. Galileo’nun son kitabı, 1638’de Hollanda’da yayınlandı. Güncelden aynı sene içerisinde, Galileo bahtsız bir kaza neticeyi tamamen âmâ oldu. 8 Ocak 1642’de 77 yaşındayken hayatını kaybetti.
6. Orta Parmağı Bir Müzede Sergileniyor
Galileo can verdikten sonra, Floransa’daki Santa Croce kilisesinin yanındaki şapele gömüldü. Vefatından neredeyse asır sonra, 1737 senesinde bilim adamının yıkıntıları Santa Croce Bazilikası’nın iftiharına başka bir yere taşınmasına karar verildi. Bu taşıma esnasında ise parmaklarının üçü, bir omuru ve bir dişi cesetten çıkartıldı. Galileo’nun iki parmağı, dişiyle beraber, hayranlarından biri tarafından alındı ve akrabalarının kalan jenerasyonlarına teslim edildi. Eşyaların 1900’lü senelerin başında kaybolduğu düşünülüyordu. Bununla beraber, 2009 senesinde, iki parmak ve diş bir sarih artırma sırasında ortaya çıktı ve özel bir koleksiyoncu tarafından yüksek bir meblaya satın alındı. Bilim insanları muhtelif incelemeler ve tarihsel evrakları kullanarak yaptıkları çalışmaların neticesinde bu parmak ve dişin Galileo’nun olduğunu ortaya koymuşlardır. Bun ek olarak Galileo’nun cesedinden alınan üçüncü parmak olan sağ elin orta parmağı ise 1800’lü senelerin başından itibaren İtalya’da değişik müzelerde sergilenmeye başlamıştır. Galileo’nun omuru ise 1592 senesinde Padula Üniversitesi’ne verilmiştir.
7. NASA Galileo İsmini Bir Uzay Mekiğine Verdi
1989’da NASA ve Almanya‘dan ortaklaşa çalışan bir takım, Galileo’nun ismini Güncel geliştirdikleri uzay mekiğine vermeye karar verdi. 1995 senesinde bu uzay mekiği Jüpiter’e eriştikten sonra, Galileo uzay vasıtayı, seyyareyi ve uydularını uzun bir vakit süresince araştıran ilk uzay mekiği oldu. Yaşadığı yarıyılın çok daha ilerisinde yapıtlar ortaya koyan Galileo zamanının çok ötesinde çalışmalar yapmasına minnet şovu olarak bu kadar uzun vakit uzayı araştıran bir uzay mekiğinin adının Galileo olması çok ehemmiyetlidir. Uzay vasıtayı, Jüpiter’in üç uydusunun, Europa, Callisto ve Ganymede’nin yüzeyinin altında bulunan tuzlu su ispatlarını buldu ve seyyarenin uydularından bir ötekisinde, volkanik etkinlik hakkında tespit ettiklerini raporladı. Bu uydular hakikatinde 1610 senesinde Galileo’nun geliştirdiği bir teleskop desteğiyle ortaya konmuştur. 2003 senesinde, NASA’nın uzay taşıtının hakimiyetsizleşip tehlike yaşatmasına mani olmak için uzay vasıtasını Jüpiter’e güneş sisteminin en büyük seyyareyi maksatlı olarak çarptığında bu hikaye de sona ermiş oldu.
8. Vatikan Galileo’nun 1992’a Kadar Haksız Yere Suçlandığını İtiraf Etmedi
1979’senesinde yarıyılın papası, Papa John Paul II, Katolik Kilisesi’nin Galileo’yu ayıplaması hakkında çıkan davanın seneler sonra araştırılması için bir soruşturma başlattı. Bu soruşturma çok kapsamlı olduğundan süratli ilerleyemedi. Soruşturmanın açılmasından takribî on üç sene sonra ve Galileo’nun Engizisyon tarafından suçlanmasından 359 sene sonra, papa, resmi olarak soruşturmayı kapattı ve davada egemenler tarafından kusurların yapıldığını kabul ederek, resmi bir özür diledi. Bu zamanının kilise baskısı altında geçen karanlık yarıyıllarının da itirafı kaliteyi taşımaktadır. Galileo o yarıyıl bilimle keşfettiği bilgileri korunması dolayısıyla kilise tarafından çok kere kabahatli bulunmuş olmasının yanında kilisenin ulus üzerindeki baskıcı tesirinden dolayı da millette de çok sevilememişti. Natürel ki Galileo daha sonra çok meşhur olması dolayısıyla bu yaşanmışlıklar gün suratına çıkmıştır. Aynı zamanda yaşamış birden fazla bilim insanı kilisenin o dönemki zorlamalarından kısmetlerini almışlardır.
