dRosa Bonheur 16 Mart 1822 – 25 Mayıs 1899, günümüzde Metropolitan Museum of Arkası koleksiyonunun bir parçası Horse Fair 1852-1855 resmi ile tanınan bir Fransız ressamdır. Ayrıca 1894 senesinde Fransa‘nın Cross of the Legion of Honor mükâfatını alan ilk kadın ressamdır. Marie-Rosalie Bonheur, 1822 senesinde Sophie Marquis ve Raimond Bonheur’un dört çocuğunun en büyüğü olarak […]
dRosa Bonheur 16 Mart 1822 – 25 Mayıs 1899, günümüzde Metropolitan Museum of Arkası koleksiyonunun bir parçası Horse Fair 1852-1855 resmi ile tanınan bir Fransız ressamdır. Ayrıca 1894 senesinde Fransa‘nın Cross of the Legion of Honor mükâfatını alan ilk kadın ressamdır. Marie-Rosalie Bonheur, 1822 senesinde Sophie Marquis ve Raimond Bonheur’un dört çocuğunun en büyüğü olarak dünyaya gelmiştir. Annesi Avrupa aristokrasisine alışmış kültürlü bir genç bayan babası ise orta derecede galibiyetli bir sanatçı olan milletten bir şahıstır. Bonheur’un henüz 11 yaşındayken annesi Sophie Marquis, 1833 senesinde hastalığa Güncelk düşerek ölüm etmiştir. Babası Raimond Bonheur daha sonra adının yazılışını Raymond olarak değiştirmiştir. Kendisi 19. asrın ilk yarısında etkin olan Fransız politik grubunun bir azası olan bir San Simonyan’dır. Babasının politik fikri, kızının resimlediği reelci mevzuları açıklayabilen romantik hareketin duygusallığını ve en büyük kızına davrandığı izafi denkliği yalanlamıştır.
Bonheur, babası tarafından fotoğraf eğitimi almıştır. Kızının erken yarıyıl becerilerini görünce, yarıyılın en ünlü kadın sanatçılarından biri olan Madame Elisabeth Vigée Le Brun’un 1755-1842 namını geçeceği mevzusunda ısrar etmiştir. Gençliği sırasında aile, siyasi olarak etkin babalarını Bordeaux’dan Paris’e kadar takip etmiştir. Aile parasal olarak çaba etmiş ve ilk hatıraları bir ufak daireden değişiğine taşınmak olmuştur. Bununla beraber, Paris’te geçirdiği zaman, onu bir hayli sosyal tedirginlik de dâhil olmak üzere Fransız tarihinin ön saflarına maruz vazgeçmiştir. 1833 senesinde Güncel dul kalan babası, genç kızını terzi olarak çırak yapmaya çalışmış ve ona mali açıdan uygulanabilir bir iş edinmeyi ummuştur, ancak isyankâr çizgisi onu galibiyetli olmaktan alıkoymuştur. Sonunda, bildiği her şeyi öğrettiği stüdyoda kendisine katılmasına izin vermiştir. Yüksekokul’ye kadınların girmesine izin verilmediğinden dolayı hem gençliği hem de cinsiyeti ile öne çıktığı Louvre’a 14 yaşına kaydetmiştir. Sanatçının cinselliği hakkında kesin bir neticeye varmak imkânsız olsa da, Bonheur, Micas Bonheur’un babasından sanat dersleri aldığında 14 yaşında tanıştığı Nathalie Micas’ta ömür boyu bir dostluk kurmuştur. Bonheur, Nathalie’nin 1889 senesindeki vefatına kadar süren bu ilişki sebebiyle ailesinden giderek uzaklaşmıştır.
Erken Zafer
1842 senesinde Raymond Bonheur yine evlenmiş ve Güncel eşinin aileye girmesinden dolayı Rosa’yı ufak kardeşlerine bakmaktan kurtarmış ve böylece fotoğraf yapması için daha fazla zaman tanımıştır. 23 yaşına geldiğinde, marifetli hayvan tasviriyle çoktan dikkat toplamış ve çalışmaları için mükâfatlar kazanması alışılmadık bir vaziyet olmuştur. Ayrıca 1845 senesinde Paris Salonunda ilk mükâfatını kazanmıştır. Kobaylarını reelci bir biçimde tasvir etmek için, anatomiyi araştırmak için hayvanları parçalara ayırmıştır. Yalnızca minyon değil, her şeyden evvel kadın olduğu için varlığının denetlendiği kesimhanede saatler geçirmiştir. Ayrıca, Barbizon Mektebi’nun çalışmalarını ve aralarında Paulus Potter’ın da bulunduğu Hollandalı hayvan ressamlarını çalıştığı Louvre’a sık sık gitmiştir. Paris’te yaşamasına karşın modern sanattan etkilenmemiş ve tüm yaşamı süresince büyük miktarda habersiz kalmıştır.
Feminizm
Bonheur’un feminizmi o zamanın tipik bir misali olmuştur, hem Fransız Devrimi sonrası aydınlanma hem de özgürlük duygusundan etkilenirken, aynı zamanda orta sınıf uygunluk duygusuyla da yasaklanmıştır. Liberal düşünceyi özümseyen bir hayli yazar ve sanatçı, kadınların özgürleşmesini ikiyüzlü bir biçimde tenkit etmiştir. Yaşamı süresince erkek giysileri giymiş, ancak her zaman bunun siyasi bir açıklamadan ziyade bir basitlik sorunu olduğunu ısrar etmiştir. İmparatoriçe Eugénie’nin 1864 senesinde onu ziyarete geldiği zamanlar da dâhil sık sık şuurlu olarak giysisini daha uygun kadın giysisiyle değiştirmiştir. Sanatçının aynı zamanda bir erkeğin yaptığı gibi sigara içtiği ve ata bindiği de öğrenilmektedir, buda kibar cemiyette coşku yaratmıştır. Bonheur, sarih laflı korunması sanatçının kadınların sanatsal galibiyetlerinin denkliğini yansıtan modern Fransız yazarı George Sand’in Amantine Dupin’in takma ismi büyük bir hayranıymış. Hakikatinde, 1849 tarihli Nivernais’deki Plowing isimli resmi, Sand’ın pastoral romanı La Mare au Diable’dan 1846 esinlenmiştir.
At Fotoğraf Sergisi
1852 senesinde Bonheur, en ünlü yapıtı The Horse Fair’i yapmıştır. Paris’teki Boulevard de l’Hôpital’deki at pazarından esinlenen Bonheur, kompozisyonunu tasarılarken kılavuzluk etmesi için Théodore Géricault’un çalışmalarına bakmıştır. İnsanlar görmek için galeriye akın ettikleri için fotoğraf hem kritik hem de ticari bir zafer kazanmıştır. İmparatoriçe Eugénie ve Eugène Delacroix tarafından methiyeyle karşılanmıştır. Bonheur, detaylı ve dinamik kompozisyonuna atıfta bulunarak, ona kendi Parthenon Frizi ismini vermiştir. At fotoğraf sergisi için, ananesel olduğu gibi Onur Lejyonu Haçı’na borçlu olan birinci sınıf bir madalya ile mükâfatlandırılmıştır, ancak kadın olduğu için bu yalanlanmıştır. Resmi olarak mükâfatı 1894 senesinde kazanmış ve bunu alan ilk kadın olmuştur. Fotoğraf sergisi bir baskı haline getirilmiş ve jenerasyonlar boyu sanatçıları etkilediği mektep odalarına asılmıştır. Fotoğraf, Bonheur’un Güncel bayii ve temsilcisi Ernest Gambard’ın müdahalesiyle Birleşik Kraliyet ve Amerika Birleşik Devletleri’ne de turneye çıkmıştır. Gambard, sanatçının yurtdışındaki haysiyetini desteklemekten mesul olduğu için Bonheur’un devam eden zaferinde tesirli olmuştur.
Yurt Dışı Deneyimi
Ülkesi Fransa’da zafere erişmesine karşın, çalışmaları yurtdışında daha da heyecanla karşılanmıştır. Amerika Birleşik Devletleri’nde fotoğrafları, demiryolu işvereni Cornelius Vanderbilt bir araya gelmiş ve İngiltere’de Kraliçe Victoria’nın hayran olduğu öğrenilmektedir. Ayrıca at fotoğraf sergisini 1887 senesinde Metropolitan Sanat Müzesi’ne vazgeçmiştir. 1860’lı senelerden sonra Fransız Salonlarında sergilenmediği için, çalışmalarına memleketinde çok daha az saygı görmüştür. Hakikatinde, ihtiyarladıkça ve kendine özgü pastoral hakikatçilik stili onunla beraber ihtiyarlamış, kurullarla reel sanatsal esinden daha çok ilgilenen bir gerileyen olarak görülmüştür. İngiltere’deki galibiyeti ehemmiyetliymiş, ancak çoğu, Bonheur’un büyük kahramanı Theodore Landseer tarafından yapılanlar gibi İngiliz hayvan tablolarıyla eşliklerini paylaşma stilini görmüştür.
Daha Sonraki Hayatı
Bonheur, fotoğraflarından elde ettiği kazançla rahat bir biçimde yaşayabilmiştir ve 1859 senesinde Fontainebleau ormanı yakınlarındaki By’de bir şato satın almıştır. Orada şehir hayatından uzaklaşmış ve fotoğraf yapabileceği geniş bir hayvanat bahçesi yetiştirmeyi muvaffak olmuştur. Köpekleri, atları, muhtelif kuşları, domuzları, keçileri ve hatta köpekmiş gibi davrandığı dişi aslanlara sahip olmuştur. Babası gibi, Bonheur de Amerika Birleşik Devletleri’nde, özellikle Amerika Batı’yla devamlı bir alakaya sahip olmuştur. Buffalo Bill Cody, 1899 senesinde Barbar Batı Gösteriyi ile Fransa’ya geldiğinde, Bonheur onunla tanışmış ve portresini yapmıştır. İhtiyarladıkça kapısına gelen hayranları ve ünlülere karşın, dostlarıyla gitgide daha az ilişki kurmuş, bunun yerine, çoğu zaman bazı insanlardan daha fazla sevgi kapasitesine sahip olduğunu belirttiği hayvanlarıyla süre geçirmiştir.
Vefat ve Servet
Rosa Bonheur 1899 senesinde 77 yaşına can vermiştir. Mirasını, dostu ve yaşam öykü yazarı Anna Klumpke’ye vazgeçmiştir. 1945 senesinde Klumpke can verdiğinde külleriyle beraber Nathalie Micas ile beraber Paris’teki Père Lachaise Kabirliği’na gömülmüştür. Bonheur, Legion of Honor’un bir subayı olmanın yanı gizeme, İspanya kralı tarafından Isabella Krallık Nişanı Komutan Haçı ile Belçika kralı tarafından Katolik Haçı ve Leopold Haçı ile mükâfatlandırılmıştır. Ayrıca Londra’daki Krallık Suluboyacılar Yüksekokulu’nin Onursal Azası seçilmiştir. Bununla beraber, Bonheur’un yıldızı, Fransa’daki empresyonizm gibi Güncel sanat akımları karşısında sanatsal tutuculuğunun değişmeden kaldığı hayatının sonuna Gerçek gölgede kalmış ve çalışmalarını gerileyen bir ışık altında vazgeçmeye başlamıştır. Bir Hayliyi Bonheur’u çok ticari olarak düşünmüştür ve sanatçının sürekli yapımını, sipariş üzerine esinsiz tablolar çıkardığı bir fabrika olarak nitelendirmiştir.
Bonheur yaşamı süresince çok ünlü olmuş, sanat yıldızı olarak anılmıştır fakat vefatından sonra bu namını kaybetmiştir. Popülerliğinin kaybetmesinin sebebi 19. asır asılcılığına dinlenen alakanın eksilmesi olabilir. Fakat gerek bir kadın olarak edindiği statüsü gerekse misal alınacak lider bir kadın olması dolayısıyla tarihte yer almaktadır.
