Albert Einstein, neredeyse dünyadaki herkesin bile, bilim insanı ve fizik gibi sözcükleri kullandığında ilk usuna gelen insan olma özelliğine sahip bilime çok büyük güzergah vermiş bir bilim insanıdır. Yaptığı araştırmalar ve neredeyse fiziğin yine yazılmasına neden olmasıyla ön tasarıya çıksa da reel Nobel Ödülü almasıyla dünyanın gündemine giren Albert Einstein bir daha o gündemden hiç […]
Albert Einstein, neredeyse dünyadaki herkesin bile, bilim insanı ve fizik gibi sözcükleri kullandığında ilk usuna gelen insan olma özelliğine sahip bilime çok büyük güzergah vermiş bir bilim insanıdır. Yaptığı araştırmalar ve neredeyse fiziğin yine yazılmasına neden olmasıyla ön tasarıya çıksa da reel Nobel Ödülü almasıyla dünyanın gündemine giren Albert Einstein bir daha o gündemden hiç düşmedi. Vefatından senelerce sonra olan bugünde dahi milyonlarca insan tarafından anılan Albert Einstein’ın şöhreti pek kolay eksilecek gibi değil. Günümüzde bir hayli aygıtın çalışma ilkeyi Albert Einstein tarafından ortaya konmuştur. Bu kadar bilime ve dünyaya mülk olmuş bir insan olarak Albert Einstein popüler gündemin de alakasını sürüklemeyi muvaffak olmuştur. Hem yaşadığı yarıyılda hem de can verdikten sonra, yaşamı ve bilim dışı yaptıklarıyla da bir hayli insanın ilgisine sürüklemiştir. Günümüzde dahi hala popüler kültür mahsullerinin üzerinde Albert Einstein’ın resimleri, formulleri ve eşitlikleri gibi bir hayli farklı şeyin olması onun ne kadar farklı dünyalardaki bireylere hitap edebildiğini ortaya koymaktadır. Sıradan bilim insanları bilim dünyasında anılmasına ters olarak genelde popüler kültürün pek alakasını sürüklemezler. Fakat Albert Einstein popüler kültür üzerinde çok büyük tesire sahiptir. Peki, bu derece her yerde resimleri, yöntemleri olan günümüz cihazlarının çoğunun temel ilkesini ortaya koyan biri olan Albert Einstein’ı ne kadar iyi tanıyoruz? Kendisinin hakkında bildiklerimizin ne kadarı Gerçek ne kadarı yanlış? İşte karşınızda dünyanın en ünlü bilim insanlarından biri olan Albert Einstein hakkında öğrenmediğimiz 9 şey!
1. Albert Einstein’ın Gençken Matematiği Makûs Değildi
Matematiği makûs olan talebeler genelde “Einstein’ın da matematiği makûsmuş minikken.” diyerek kendilerine teselli etirler. Hatta bu baya üşengeçliğin de mazereti haline gelmiş bir önerme olmuştur günden güne. Fakat bu bilgi gerçeğinde Gerçek değildir. Einstein minikken de mektep yaşamı süresince istisnai bir talebe olmuştur. Münih’teki mektep senelerinde hep çok yüksek anekdotlar alan Einstein anlatılanları olduğu gibi kabul etmeyip kesintisiz denetlediğinden hocalarıyla kesintisiz kavgalar yaşamıştır. Gelecekte Nobel ödülü alacak olan ufak Einstein mektebin hem azami anekdotlarını alanlardan biri hem de öğretilenleri en çok denetleGüncelydi. Fakat 15 yaşındayken mektepten bölmek zorunda kalan Einstein gerekli askerlik hizmetinden kaçmak için Almanya’dan böldü. Ancak 15 yaşında olmasına karşın sınıfının çok üstünde bir zafere sahipti. Daha o yaşta karışık matematiksel ve bilimsel problemleri çözmeye çalışan Einstein bu mevzuda da hipotez edildiği üzere zaferli de oluyordu. Seneler sonra Einstein’ın ilkokul matematiğinde çok galibiyetsiz olduğu iddia edilen bir yazıya yanıt olarak Einstein haberi direk yalanladı ve 15 yaşından evvel diferansiyel ve integral problemleri çözdüğünü söyledi. Fakat günümüzde olduğu gibi popüler kültür onun bu yanıtını görmezden gelerek ilkokulda matematiğinin makûs olduğunu duyurmaya devam etti. Bu baskın haber günümüze kadar erişmesine karşın asılla netlikle anlaşmamaktadır.
2. Albert Einstein’ın İlk Kızına Ne Olduğunu Kimse Öğrenmemektedir
1896’da, Einstein Alman yurttaşlığından feragat etti ve Zürih’te İsviçre Federal Politeknik Mektebi’na kaydetti. Orada, aslen Sırbistan‘dan gelen bir fizikçi olan Mileva Mariç ile istekli bir aşk ilişkisi başladı. Çift daha sonra evlendi ve mezun olduktan sonra iki oğulları oldu. Ama bu iki çocuktan bir sene evvel Albert Einstein’ın, Mariç Lieserl isminde gayri hukuki bir kızı olduğu ortaya çıktı. Einstein çocuktan ailesine hiç bahsetmedi ve biyografyanlar 1980’lerin sonlarında özel yazılarını araştırdıktan sonra dahi çocuğun varlığını fark edemediler. Bu sırlı kızla alakalı çok az bilgiye sahip olunması sebebiyle kesin kararlarla kendisine ne olduğu hala bir bilmecedir. Fakat bazı akademisyenler yaptıkları çıkarımlar neticesinde iki farklı çıkarım yapmışlardır: Bunlardan ilki Lieserl’in 1903’te savaşta arada kalıp can verdiği güzergahındadır. Değişik bir görüş ise hastalıktan kurtulduktan sonra Mariç’İn Sırbistan’a yerleştiği güzergahındadır. Fakat ne yazık ki ikisini de bütün olarak ortaya koyabileceğimiz bir belge bulunmamaktadır.
3. Albert Einstein Yüksekokulda İş Bulabilmek İçin 9 Sene Uğraştı!
Einstein, Zürih Politeknik’teki senelerinde çok zaferli bir talebelik zamanı geçirip herkesin gözüne girse de isyankar karakteri ve sınıfları süratlice sıçrama isteği dolayısıyla 1900 senesinde mezun olduktan sonra öğretmenlerinin daha az zaferli olmalarına karşın şahsiyetleri dolayısıyla başkalarını seçim ettiğine tanık oldu. Genç fizikçi Albert Einstein daha sonra 2 senelik bir yarıyıl yüksekokulda pozisyon aramaya başladı. Ardından Bern şehrindeki İsviçre Tescil Büroyu’nde bir memuriyet pozisyonu bulan Albert Einstein her ne kadar kolay bir iş olsa da birkaç saat içerisinde tüm işlerini tamamlayıp günün geri kalanını özgür fizik araştırmaları için kullanabilmek emeliyle kullanma fikrine alıştı. Bu seneler bilimsellik açısından Albert Einstein’ın azami verim elde ettiği yıllar olabilir hatta. Bu tarihler içerisindeki 1905 seneyi ünlü E = mc2’yi ve özel görelilik teorisini ortaya çıkaran dört devrimci yazıyı yayınlaması dolayısıyla özel bir sene olarak anılmaktadır. Bu yazılar bilimsel literatürde büyük bir devrim tesiri yapmasıyla beraber dünya fizik dünyasında şöhret kazanmasını da sağladı.
4. Albert Einstein Nobel Ödülü Parasından Büyük Bir Kısımı Daha Önceki Karısına Verdi
1967’lerin başlarında Mileva Mariç ile evlendikten sonra Einstein ailesini terk etti, Berlin’e taşındı ve kuzeni Elsa ile Güncel bir ilişki kurdu. O ve Mariç, nihayet 1919 senesinde ayrı yaşamalarından birkaç sene sonra boşandılar. Ayrılık uyuşmasının bir parçası olarak, Einstein ona senelik emin bir fiyat ve Nobel Ödülşandan büyük bir hisse vereceğine dair söz verdi. Nobel Ödülü’Nü alacağından o kadar emindi ki daha ismi ödül için anılmıyorken bu sözü verebildi. Nitekim 1922 senesinde Albert Einstein fotoelektrik mevzusundaki çalışmaları dolayısıyla Nobel Ödülü’nü kazanarak ufak bir servet edindi. Bu servetderi büyük bir kısmını daha önceki karısına veren Albert Einstein geri kalanını da daha sonraki karısı olan Elsa’ya vazgeçmiştir.
5. Güneş Yakalanması Einstein’ı Ünlü Yaptı
Einstein denilince hepimizin usuna gelen görelilik kuramını 1915 senesinde yayımladı. Bu kurama göre yerküre çekiminden dolayı uzay ve zamanda farklılık olduğunu ileri süren Einstein o yarıyılda fizik kanunlarına bu kadar ters bir kuram ortaya attığı için çok sponsor bulamadı. Bu kuram 1919 senesinin Mayıs ayındaki güneş yakalanmasına kadar hiç alaka sürüklemedi. Bu güneş yakalanmasında İngiliz astronom Arthur Eddington, Batı Afrika sahillerine yolculuk yaptı ve yakalanmayı fotoğrafladı. Bunu yapmasının sebebi güneş yakalanması esnasında görelilik kuramının test edilebileceği bir civar oluşmasıydı. Sürüklediği bu resimleri daha sonra tahlilleyen Eddington ışığın 1.7 yay-saniye kadar saptığını ortaya koydu. Bu çalışma gerçeğinde Einstein’ın görelilik kuramında ortaya attığı önermeyi destekliyordu. Eddington çalışmasını yayınladıktan bir gece sonra Einstein ünlenmeye başladı. Gazeteler onu Sör Isaac Newton’un varisi olarak selamladı ve dünyayı kozmos hakkındaki kuramları üzerine ders vermek amacını gezdi. Einstein yaşam öykünü yazarn Walter Isaacson’a göre, 1919 yakalanmasından sonraki altı senede, görelilik teoriyi hakkında 600’den fazla kitap ve yazı yazılmıştır. Başka Bir Deyişle 1919 senesindeki güneş yakalanması sayesinde Einstein’ı tanıyoruz diyebiliriz.
6. FBI Senelerce Onu Takip Etti
Almanya’da Hitler 1933’te iktidara gelmeden kısa bir müddet evvel, Einstein Amerika Birleşik Devletleri’ne gitmek için Berlin’den böldü ve New Jersey’de Princeton’daki İleri Araştırma Enstitüsü’nde görev aldı. Pasifist, medeni haklar korunucusu ve solcu olması Amerikan istihbarat teşkilatı olan FBI’ın yarıyıl başkanı olan J. Edgar Hoover’in Einstein’a kuşkuyla bakmasına neden oldu ve Amerikan kıyılarına geldikten sonra, FBI Einstein için 22 sene sürecek olan bir izleme başlattı. Casuslar dünyaca ünlü fizikçinin telefon görüşmelerini dinlediler, postalarını açtılar ve bir alçak ya da bir Sovyet ajanı olarak onu maskara etme umuduyla çöplerini bile toplayıp araştırdılar. Hatta bir vefat ışını oluşturduğuna dair ipuçlarını dahi incelediler. Einstein 1955’te can verdiğinde hakkındaki FBI dosyası 1,800 sayfayı bulmuştu.
7. Einstein atom bombasınını bulduktan sonra nükleer silahsızlanmanın korunucusu oldu
1930’ların sonlarında, Einstein kendisinin Güncel araştırmaların Alman bilim adamlarını atom bombasını oluşturma fikrine ittiği dedikodularını bildi. Nazilerin elinde bir kıyamet silahı olabileceğini düşündüğünden Güncel fikirleri için Almanya dışından Macar fizikçi Leo Szilard’la işbirliği yapmaya başladı ve yarıyılın Başkan yardımcısı Franklin D. Roosevelt’e atomik araştırmaların ehemmiyetini anlatan ve bu mevzuda yatırımlar yapmasını öneren bir mektup yazdı. Einstein, Gerçekdan Japonya’ya atılan atom bombalarının planlanması projesi olan Manhattan Projesine katılmamış olmasına karşın, daha sonra Hiroşima ve Nagazaki bombalamalarında minik de olsa rolünün olduğunu fark edip her platformda derin yeislerini dile getirdi. Yarıyılın ünlü gazetesi Newsweek’e verdiği ziyarette “Almanların bir atom bombası üretmekte zaferli olamayacağını öğrenseydim, Almanya dışına çıkmak için asla parmağı kıpırdatmazdım” dedi. 1955 senesindeki vefatından kısa bir müddet evvel de Einstein, nükleer silahsızlanma, silah testi ve birleşmiş dünya hükümeti teftişlerinin en önde gelen korunucularından biri oldu.
8. İsrail Başkanı Olması İstendi
Çok bağlı olmasa da Einstein’ın Musevi mirasından gelen derin bir bağı olduğu o yarıyıl da öğreniliyordu. Asla sağlam bir siyonist olmamasına rağmen anti-seminist konuşmaları onu İsrain’in ilk başkanı olan Chaim Weizmann 1952’de can verdiğinde ülkenin ikinci başkanı olmak için uslara gelen ilk aday haline getirdi. İsrail hükümeti ismine Amerika’daki İsrail büyükelçisi Einstein’a arzı iletti. Einstein ise yanıt olarak yazdığı mektubunda 73 yaşındaki bilim insanı olarak tüm yaşamını objektif sorunlara tükettiğini bu surattan hem natürel hünerler mevzusunda hem de insanları idareme niteliği mevzusunda cılız olduğunu belirtti. Özellikle resmi işler Gerçekltusundan tecrübeden yoksun olması nedeniyle bu görevi kabul etmeyeceğini bildirdi.
9. Einstein’ın Beyni Vefatından Sonra Çalındı
Einstein, Nisan 1955’te abdominal aort anevrizmasına can verdi. Bedeninin yakılmasını istedi, ama acayip bir hadisede, Princeton patolojisti Thomas Harvey otopsi sırasında ünlü bilim insanının beynini çıkardı ve dahisinin gizemlerini çözme umuduna gizledi. Einstein’ın oğlunun gönülsüz onayını kazandıktan sonra, Harvey beyni parçalara böldü ve araştırma için muhtelif bilim insanlarına gönderdi. 1980’lerden bu yana bir avuç çalışma yürütülmüştür, ancak çoğu ya yalanlanmış ya da gözden düşürülmüştür. Belki de en ünlüsü, Kanadalı bir üniversiteden bir takımın, Einstein’ın matematiksel ve mekânsal kabiliyetle ilişkili bir kısmı olan parietal lobda alışılmadık kıvrımlara sahip olduğunu iddia eden münakaşalı bir yazı yayınladığı 1999 senesinde gelmiştir. Ama bu çalışma da dahil olmak üzere bilim camiası beyinden beklediği kalitede vaka yaşatan bir belirti çıkarmayı muvaffak olamamıştır.
