Muazzez Tahsin Berkand Biyografisi
Sinemaya da uyarlanan Küçük Hanımefendi, Kezban gibi eserlerin yazarıdır.
Muazzez Tahsin Berkand, 1899 yılında Selanik‘te doğmuştur. Asıl adı Meryem Muazzez ’dir. Babası Hasan Tahsin Bey avukat, annesi Ayşe Hanım ev hanımıdır. Ailesi ile birlikte Balkan Savaşı’ndan sonra 1912 yılında Selanik‘ten İstanbul‘a taşındılar. Fransızca ve İngilizce ’yi özel öğretmenlerden öğrenen Meryem Muazzez, İstanbul‘da Fevziye Lisesi’ni bitirdikten sonra Kumkapı’daki Fransız rahibelerin okulu Saeurs d ’Assomption ’da okudu. Daha sonra (Darülmuallimat) kız öğretmen okulunun açtığı sınavı kazandı. Buradan mezun olduktan sonra Üsküdar Refet Kadın ve Kasımpaşa Numune Mektebi’nde bir süre öğretmenlik yaptı, Türkçe ve Fransızca dersleri verdi.
Bu sırada Cemal Paşa, Suriye‘de Türk okulları açtı ve Halide Edip Adıvar‘ı buradaki eğitim çalışmalarını düzenlemesi için görevlendirdi. Halide Edip giderken yanında Muazzez Tahsin’i ve ablasını da götürdü. Halide Edip Adıvar ’ın daveti üzerine 1917‘de Suriye‘ye giderek Beyrut Kız Sultanisi’nde iki yıl Türkçe dersleri verdi. İstanbul‘a döndükten sonra da birkaç yıl Şişli Terakki Lisesi’nde Fransızca ve Ahlak dersleri verdi.
1925- 1929 yılları arasında Milli Auto şirketinde, 1929-1956 yılları arasında da Osmanlı Bankası’nda hukuk işleri bölümünde çevirmenlik yaptı. Dönemin gazete ve dergilerinde öyküleri yayımlandı. Asıl ününü yayımladığı romanlar sayesinde elde etti.
Cumhuriyet devrinin popüler romancılarından olan Muazzez Tahsin Berkand, aşk romanları ile tanınır. Bazı eserleri filme de alınmıştır. Muazzez Tahsin Berkand hem telif hem adapte hem de tercüme romanlar kaleme aldı. Yazdıkları, dönem okuyucusunun ilgisini çektiğinden uzun yıllar çok sattı. Yazarlık serüveninde çeşitli isimlerden etkilendi. Başta Halide Edip Adıvar olmak üzere Nedim, Karacaoğlan, Yahya Kemal Beyatlı, Ömer Seyfettin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Reşat Nuri Güntekin‘e karşı sevgi beslediği bilinen Muazzez Tahsin, Fransız ve İngiliz klasiklerini de sever ve özellikle Pierre Loti ile Anatole France‘e ilgi duyardı.
Muazzez Tahsin, küçük yaşta yazı denemelerine başladı ve on iki yaşında öykü, on beş yaşında ise ilk romanı Kırılan Ümitler’i yazdı. Fakat neşredilen ve tanınmasını sağlayan ilk eseri 1933 yılında Milliyet ’te tefrika edilen ve aynı yıl Resimli Ay tarafından basılan “Sen ve Ben” romanıdır. Halk tarafından beğenilince art arda roman yazmaya devam etti ve yirmi telif eser kaleme aldı. Aşk Fırtınası (1935), Bahar Çiçeği (1935), Sonsuz Gece (1937), Bir Genç Kızın Romanı (1938), O ve Kızı (1940), Kezban (1941), Perdeler (1943), Saadet Güneşi (1944), Lâle (1945), Büyük Yalan (1948), Sevmek Korkusu (1953), Kırılan Ümitler (1957), Bir Rüya Gibi (1958), Yılların Ardından (1960), Gençlik Rüzgarı (1963), Bir Gün Sabah Olacak mı? (1972), İki Kalp Arasında (1972), Uğur Böceği (1974) ve Yabancı Adam (1980) yazarın telif romanlarıdır.
Altmışa yakın aşk romanı yazan Muazzez Tahsin’in “Sönen Yıldız” adlı romanı Osman Seden tarafından 1956 yılında sinemaya aktarılan ilk eseri oldu. Ardından Bülbül Yuvası (1961 ve 1970), Küçük Hanımefendi (1961 ve 1970), Mağrur Kadın (1962 ve 1970), Çiçeksiz Bahçe (1963), Kezban (1963 ve 1968), Muallâ (1964 ve 1971), Gençlik Rüzgârı (1964), Günah Bende Mi (1964), Yılların Ardından (1964), Garip Bir İzdivaç (1965), Sevgim ve Gururum (1965), Aşk ve İntikam (1965), İftira (1968), Sabah Yıldızı (1968), Sarmaşık Gülleri (1968), Saadet Güneşi (1970), Kezban (1968), Sarmaşık Gülleri (1968), Mağrur Kadın (1970), Bir Genç Kızın Romanı (1971), Ask Fırtınası (1972), Bir Pınar ki (1972) gibi eserleri sinemaya uyarlandı.
Muazzez Tahsin Berkand ’ın yirmi beş kitabı Osman Seden, Nejat Saydam, Burhan Bolan, Ümit Utku, Arşavir Alyanak, Ülkü Erakalın, Kemal Kan, Süreyya Duru, Türker İnanoğlu, Orhan Aksoy, Ertem Eğilmez, Nevzat Pesen, Safa Önal ve Halit Refiğ gibi yönetmenler tarafından beyaz perdeye aktarılmıştır. Bu filmlerde Türkan Şoray, Ediz Hun, Tamer Yiğit, Salih Güney, Ekrem Bora, Hülya Koçyiğit, Cüneyt Arkın, Murat Soydan, İzzet Günay, Kartal Tibet, Filiz Akın, Belgin Doruk, Göksel Arsoy, Ayhan Işık, Sadri Alışık, Fatma Girik ve Kadir İnanır gibi isimler başrollerde oynamışlardır.
Muazzez Tahsin, Cumhuriyet döneminde yaratılmak istenen Güncel kadın tipinin örneklerini verdi. Bu bağlamda eserlerindeki kadınların toplumdaki yerlerini sağlamlaştırma çabası içinde oldukları; eğitimli, kültürlü ve yetenekli birer birey olarak yetiştikleri görülür. Özgür, güzel ve modern olan bu kadınlar aynı zamanda yardımsever, merhametli ve fedakârdırlar.
Romanların kurgusunda tesadüflere ve kadere verilen yer hayli büyüktür. Bu durum eserlerin Yeşilçam sinemasında yer almasının sebeplerinden biri olarak karşımıza çıkar. Söz gelimi, romanların konusunu teşkil eden aşk, genellikle tesadüfîdir Kader, bazı aşkları imkânsız kılar, çünkü kahramanlar akrabalardır. Bir Genç Kızın Romanı’nın kahramanı Selma’nın aşık olduğu adamın amcasının oğlu olduğunu öğrenmesi buna örnektir. Sonsuz Gece romanında Muallâ ve eski nişanlısı Ekrem tesadüfen karşılaştıklarında Muazzez Tahsin, Muallâ’yı fedakâr davranmaya zorlayacak ve Ekrem ailesini geride bırakmaya her ne kadar razıysa da Muallâ ailenin devamını mutluluğuna tercih ettiğinden dolayı kaçacaktır. Bir diğer fedakâr kadın Sen ve Ben’deki Leylâ’dır. O, başkasını sevmesine rağmen duygularını feda ederek teyzesi istiyor diye Nejat’la evlenecektir. Bunlarla birlikte, romanların büyük bir kısmının mutlu sonla bittiğini söylemek de mümkündür.
Telif romanlarının yanında adapte roman örnekleri de veren Muazzez Tahsin’in bu türde yirmi bir eseri vardır. Yazar, okuduğu ve beğendiği kimi romanları Türk âdet ve geleneklerine adapte ederek yayımlar. Bunu yaparken hangi eserden yararlandığını söylemez. 1941’de Muallâ’yla başlayan bu süreci diğer adapte romanları takip etti.
Berkand’ın tercüme romanları da mevcuttur. Kendisi de popüler roman yazarı olan Muazzez Tahsin, tercüme edeceği eserleri de bu düsturla seçti. Safo (Alphonse Daudet‘ten, 1938), Ateşli Kalp (Magali‘den, 1939), Jezabel / İhtiyarlamayan Kadın (İrene Nemirowsky‘den, 1943), Hemşireler (A. J. Cronin‘den, 1944), Evleniyorum (J. Foldes‘ten, 1945) ve Meçhul Sevgili (Stefan Zweig‘den, 1945) yazarın tercüme romanlarıdır.
Muazzez Tahsin Berkand roman yazarlığıyla tanınmakla birlikte aşk hikâyeleri de yazdı. Bunlar dönemin gazete ve dergilerinde yayımlandıktan sonra bir kısmı basıldı. Yetmiş iki hikâyesinin yer aldığı Bir Bahar Akşamı 1966, 65 hikâyeden oluşan diğer hikâye kitabı İlk Aşk ise 1967’de yayımlanmışlardır.
Muazzez Tahsin Berkand’ın eser verdiği bir diğer tür çocuk kitaplarıdır. Güncel Mecmua’nın çocuk kitapları bölümünde Muazzez Tahsin Berkand’la Sabiha Sertel – Zekeriya Sertel, Mükerrem Kamil Su, Hasan Âli Ediz, Ramazan Gökalp Arkın, Hasan Bedrettin, Mümtaz Zeki Taştan yer almış ve 1940’da yirmi kitaplık bir seri hazırlamışlardır. Sırasıyla: Sihirbazın Kızı, Efe Ali, Vatan Uğruna, Yuvasız Çocuk, Meksika Bataklıklarında, Havaların Bekçisi, Mavi Boncuk, Küçük Kahraman, Şehit Çocuk, İnci Gerdanlık, Okumağa Başladım, Doğan’ın Kamp Hatıraları, Arslan Peşinde, Sakarya Yollarında, Sihirli Çember, Tıngır Mıngır Ben Geldim, Afrika Ormanlarında, Hayvanlar Meclisi, Gramafon Plağı, Parmak Çocuk.
Muazzez Tahsin Berkand, hiç evlenmedi. Vefatına kadar küçük kardeşiyle yaşadı.
Eserleri en fazla sinemaya aktarılan yazar olan Muazzez Tahsin Berkand, 4 Ekim 1984 tarihinde İstanbul‘daki evinde 85 yaşında vefat etti.
Kitapları :
1933 – Sen ve Ben (Roman)
1935 – Aşk Fırtınası (Roman)
1935 – Bahar Çiçeği (Roman)
1937 – Sonsuz Gece (Roman)
1938 – Bir Genç Kızın Romanı (Roman)
1938 – Safo (Çeviri)
1939 – Ateşli Kalp (Çeviri)
1940 – Çocuk Kitapları Serisi (Diğer)
1940 – O ve Kızı (Roman)
1941 – Kezban (Roman)
1941 – Muallâ (Roman)
1943 – Aşk ve İntikam (Roman)
1943 – Bülbül Yuvası (Roman)
1943 – Dağların Esrarı (Roman)
1943 – Jezabel / İhtiyarlamayan Kadın (Çeviri)
1943 – Perdeler (Roman)
1944 – Aşkla Oynanmaz (Roman)
1944 – Garip Bir İzdivaç (Roman)
1944 – Hemşireler (Çeviri)
1944 – Kalbin Sesi (Roman)
1944 – Saadet Güneşi (Roman)
1944 – Sabah Yıldızı (Roman)
1945 – Evleniyorum (Çeviri)
1945 – Küçük Hanımefendi (Roman)
1945 – Lâle (Roman)
1945 – Meçhul Sevgili (Çeviri)
1945 – Nişan Yüzüğü (Roman)
1946 – Mağrur Kadın (Roman)
1947 – Çiçeksiz Bahçe (Roman)
1948 – Büyük Yalan (Roman)
1949 – Aşk Tılsımı (Roman)
1949 – Çamlar Altında (Roman)
1950 – Gönül Yolu (Roman)
1950 – Sarmaşık Gülleri (Roman)
1953 – Sevmek Korkusu (Roman)
1957 – Kırılan Ümitler (Roman)
1957 – Sevgim ve Gururum (Roman)
1958 – Bir Rüya Gibi (Roman)
1960 – Yılların Ardından (Roman)
1962 – Işık Yağmuru (Roman)
1963 – Gençlik Rüzgârı (Roman)
1963 – Kıvılcım ve Ateş (Roman)
1966 – Bir Bahar Akşamı (Hikâye)
1966 – Bulutlar Dağılınca (Roman)
1967 – İlk Aşk (Hikâye)
1967 – Uzayan Yollar (Roman)
1972 – Bir Gün Sabah Olacak mı? (Roman)
1972 – İki Kalp Arasında (Roman)
1974 – Uğur Böceği (Roman)
1980 – Yabancı Adam (Roman)
