Carl Ebert Biyografisi
Alman tiyatro yönetmeni ve oyuncusu, opera yönetmeni, eğitmen
Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye ’de dokuz yıl yaşamış olan Carl Ebert, Türk modern tiyatrosunun kurucuları arasındadır.
Carl Ebert, 20 Şubat 1887 tarihinde Berlin, Almanya ’da Anton Potulicky, Mary Collins çiftinin oğlu olarak doğmuştur. Carl Ebert Berlin’de 1909-1914 yılları arasında oyunculuk eğitimi aldığı Max Reinhardt’ın Tiyatro Sanatı Okulu’nda okudu. Sanat hayatına Alman Milli Tiyatrosu’nda aktör olarak başlayan Carl Ebert, daha sonra Frankfurt ve Berlin’de kurduğu tiyatro sanatı okullarında oyuncu ve yönetmen olarak çalıştı. Daha sonra operaya yönelen Carl Ebert, Berlin Şehir Operası’nda birçok opera sahneye koydu.
1933 ’te Nazi yönetiminden kaçtı, kısa bir süre İtalya ve İsviçre ’de kaldıktan sonra Arjantin ’e giderek, oradaki Alman Tiyatrosu ’nun başına geçti. 1933 – 1936 yıllarında Buenos Aires‘te Teatro Colon’da çalıştı.
Adolf Hitler rejimine karşıt olduğu için Almanya ’yı terk eden Carl Ebert, 1936 yılında Türkiye ’de Cumhurbaşkanlığı Flarmoni Orkestrası ile genel sahne işlerinin örgütlendirilmesi konusunda görüşmek ve tavsiyelerinden yararlanmak üzere, Ankara‘ya davet edildi. 3 Şubat 1936 tarihinde Ankara ’ya geldi. Daha sonra da konservatuarın tiyatro ve opera bölümlerini kurmak, ders plânlarını saptamak ve gerekli uyarılarda bulunmak üzere 1940 yılına kadar aralıklı olarak Türkiye’ye gelip gitti. Ankara Devlet Konservatuvarı ’nın tiyatro ve opera bölümlerini kurdu ve Devlet Tiyatrosu ve Operası ’nın kuruluşuna çok büyük katkıda bulundu; konservatuvarın bünyesi içinde kurduğu Tatbikat Sahnesi ve Opera Stüdyosu ’nda sayısız öğrenciler yetiştirerek tiyatro ve operanın Türkiye ’de kurumsallaşmasını sağladı. 1945 yılına kadar Tatbikat Sahnesi’nde çeşitli oyunların rejisörlüğünü yapan, sayısız öğrenci yetiştiren Carl Ebert ’in Türkiye’de modern tiyatronun kurucuları arasında önemli bir yeri vardır.
1936 – 1945 yılları arasında Türkiye ’de çağdaş opera ve tiyatronun temelini atan Carl Ebert ’in çevirmenliğini ve dramaturgluğunu (rejisör yardımcılığı) 1941-1945 yılları arasında yazar-şair Sabahattin Ali yaptı.
Aralarında Semiha Berksoy, Müşfik Kenter, Mahir Canova, Macide Tanır, Cüneyt Gökçer ’in de bulunduğu yüzlerce sanatçıyı yetiştiren Carl Ebert, titiz, çok disiplinli, bir sahneyi defalarca tekrar ettiren bir eğitimciydi.
Carl Ebert ’in yetiştirdiği öğrencilerin ilk seslendirdiği ve Türkiye ’de Türkçe sahnelenen ilk yabancı eser 1940 yılında Wolfgang Amadeus Mozart ’ın bir perdelik “Bastien und Bastienne” adlı komik-operası oldu.
1945 yılında Bakanlıkça sözleşmesi Güncellenmeyen Carl Ebert Türkiye ’den ayrılıp İngiltere ’ye gitti. Buna rağmen davet edilinde 1952 yılında sadece bir eser için tekrar Ankara ’ya gelip William Shakespeare ’in “Bir Yaz Gecesi Rüyası” adlı eserini sahneye koyup döndü. Daha sonra 1957 ’de davet üzerine kısa bir süre Ankara ’ya gelir, talep üzerine kurumlarda inceleme yapıp bir rapor yazar. Carl Ebert, en son 12 Nisan 1969 ’da Atatürk Kültür Merkezi ’nin açılışına onur konuğu davetlisi olarak en son yaşadığı Los Angeles kentinde gelip katıldı.
Carl Ebert’in 1945 yılında Türkiye’den ayrılmasıyla Tatbikat Sahnesi’nin yöneticiliğine Muhsin Ertuğrul getirildi.
1948-1954 yıllarında Los Angeles’ta tiyatro öğretmenliği yaptı. 1954 yılından sonra da 1961 yılına kadar Berlin Devlet Operası’nın yönetmenliğini yaptı ve emekli oldu. 1947-1953 yılları arasında İngiltere ’de Glyndebourne ve Edinburgh Mozart Festivalleri ’ni yönetti.
Carl Ebert, 14 Mayıs 1980 tarihinde Santa Monica, Kaliforniya, ABD ’de 93 yaşında ölmüştür.
Evlilikleri :
1.eşi: 1912 yılında Lucie Splisgarth ile evlendi. Peter Ebert (d.1918) adında oğlu vardır. 1923 yılında boşandı.
2.eşi: 1924 yılında Gertrude Eck ile evlendi. Ölene kadar birlikte yaşadılar.
