Afet İnan Biyografisi
Öğretmen, tarihçi ve sosyoloji profesörü. Atatürk ’ün manevi kızıdır.
Cumhuriyetin ilk tarih profesörlerinden birisidir. Türk Tarih Kurumu’nun asbaşkanlığını yapmıştır. Türk Tarih Tezi ’ni ortaya koyan tarihçiler arasında yer alır.
Afet İnan, 30 Ekim 1908 tarihindrani) kasabasında doğmuştur. Babası orman memuru İsmail Hakkı Uzmay Şumnu, annesi Doyran Müderrisi Emrullah Efendi ’nin torunu olan Şehdane Hanım ’dır. Ailesi Balkan Savaşları ’ndan sonra Anadolu’ya taşındı. Babası Anadolunun bir çok yerlerinde orman memuru, müfettişi ve müdürü olarak çalışmış ve daha sonra Bolu Milletvekilliğine seçilmiştir.
(Babasının görevi nedeniyle) sürekli tayinler sebebiyle yer değiştirdiğinden, ilk öğrenimini Adapazarı, Ankara, Mihallıççık (Eskişehir) ve Biga’da yapmıştır. 1920’de altı yıllık ilkokul diplomasını aldı. Bursa’ da okuduğu Kız Öğretmen okulundan 1925 te mezun olmuş; İzmir’de Redd-i İlhak İlkokulu’nda göreve başlamıştır. İzmir’de öğretmenlik yaparken Atatürk ile tanışma fırsatı bulunca; Mustafa Kemal Atatürk tarafından Fransızca öğrenmesi için İsviçre’nin Lozan şehrine gönderilmiştir.
Afet Hanım, 1925 yılında Redd-i İlhak İlkokulu’nda Güncel göreve başladığı sırada bir çay ziyaretinde cumhurbaşkanı Atatürk ile tanışma fırsatı buldu. Annesinin ailesinin Selanik’in Doyran kasabasından olması nedeniyle cumhurbaşkanının ilgisini çekti ve Atatürk ertesi gün ailesiyle tanıştı. Gazi Paşa’ya öğrenimini sürdürmek ve yabancı dil öğrenmek istediğini açıklamış olan Afet Hanım, kısa bir süre sonra Ankara’ya atandı. Bakanlığın izniyle İsviçre’nin Lozan şehrine Fransızca öğrenmek için gönderildi
1927 de döndükten sonra bir süre İstanbul Fransız Kız lisesine (Nötre dame de Sion) devam edip öğrenim gördü. 1929 da ortaöğrenim tarih öğretmeni olmak için sınava girmiş, kazanmıştır. Ve Ankara Musiki Muallim mektebinde Tarih ve Yurtbilgisi derslerini okutmak üzere göreve başlamıştır. 1933 ten sonra da Ankara Kız lisesinde görevlendirilir.
Afet İnan, yabancı okullarda okuduğu tarih kitaplarında Türk milleti için kullanılan, barbar ve ikinci derecede ırk deyimleri millî hislerini rencide ettiği için öğretmenlerine itirazda bulunmuştur. Bu kitabı Atatürk’e gösterdiği vakit üzerinde ilgi ile durulmuş ve bu konularda çalışmak üzere tarihçileri bir araya toplayarak vazifeler verilmişti.
Atatürk’ün isteği üzerine 3 Nisan 1930’da Türk Ocağı’nda Türk kadınlarının seçim haklarına ilişkin bir konferans verdi. Bu konferans, Afet İnan’ın verdiği ilk konferanstı. Bu konferans için zamanın en ünlü hatibi Hamdullah Suphi Bey’den dersler alan Afet Hanım’ın giyeceği elbiseyi bizzat Mustafa Kemal ATATÜRK çizmiş ve gömleği için kendi pırlanta kol düğmelerini hediye etmişti.
Afet İnan, 1930 yılında Türk Ocakları Kurultayında Aksaray delegesi olarak tarih üzerinde çalışanlara önem verilmesini teklif etti. Bundan sonra “Türk Tarih ve medeniyetini ilmî bir surette tetkik ve tetebbu eylemek üzere” Türk Tarih heyeti teşkil edilmiş ve orada vazife almıştır. 15 Nisan 1931 de Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti ve 1935 te de Türk Tarih Kurumu adını alan bu teşekkülün. Bir numaralı kurucu üyesi olarak çalışmalara katılmış ve yayınlarda bulunmuştur.
1935 yılında Ankara’da kurulması öngörülen Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde Afet înan’a da öğretim görevi verilmesi teklif edilince kendisi yüksek öğrenimini ve doktorasını yapmadan bunu kabul edemiyeceğini bildirmiştir. Bundan sonra Cenevre Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik bilimler fakültesinin yakın çağ ve Modern tarih bölümüne kaydolarak öğrenimine devam etmiştir. Lisans tezi olarak “Türk Osmanlı devrinin ekonomik tarihi” ni sunduktan sonra, bütün derslerin sınavlarını geçmiş ve Temmuz 1938 de mezun olmuştur. Doktora için diğer sınavları da geçerek tez savunmasını yapmış ve Temmuz 1939 da Sosyoloji doktoru unvanını almıştır. 1942 de doçentlik sınavını geçerek bu unvanı ile derslerine devam etmiştir. 1950 de sınavı vererek Profesör olmuştur.
Yurda döndükten sonra Kız lisesindeki derslerine devam etmekle beraber, Dil ve Tarih-Coğrafya fakültesinde Doçent vekili olarak atanmıştır.
1950 den sonraki ders yıllarında Ankara Fen Fakültesi, Hacettepe Üniversitesi, Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Ankara Harp okulunda Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrimi konularında dersler vermiştir.
Tarih ve sosyoloji çalışmaları yanında Atatürk ’e ilişkin araştırmalar da yapan İnan, bunları kitap olarak yayınladı.
1961-1962 yıllarında İngiltere’de incelemeler yaptı. 1955-1979 arasında da UNESCO Türkiye Milli Komisyonu ’nda Türk Tarih Kurumu ’nu temsil etti. Ankara Üniversitesi Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrim Tarihi kürsüsü başkanlığını yaptı, 1977 yılında bu görevde iken kendi isteğiyle emekli oldu.
Üyesi olduğu Uluslararası kuruluşların da dış memleketlerdeki toplantılarında özellikle Türk medeniyet tarihi ve Türk kadın hakları üzerinde tebliğler vermiştir. Türk medeniyetine ve Türk Cumhuriyetine ait kitapları yabancı dillerde yayınlanmıştır. Türk kadın hakları üzerindeki kitabı UNESCO tarafından Fransıa “Courrier” dergisinde dokuz dile çevrilmiştir.
Atatürk vasiyetnamesinde Afet İnan için; “yaşadığı müddetçe şimdilik (şimdiki halde) ayda 800 lira verilecektir” diye vasiyette bulunmuştur.
1940 yılında kadın hastalıkları ve doğum uzmanı olan Rıfat İnan ile evlendi. Afet İnan 8 Haziran 1985 günü 76 yaşında Ankara`da yaşamını kaybetti. Arı adında bir kızı, Demir adında bir oğlu vardır.
Eserlerinden Bazıları :
Türk Tarihinin Ana Hatları (1930)
Mimar Sinan (1937)
Türkiye Halkının Antropolojik Karakterleri ve Türkiye Tarihi (1947)
Atatürk’ten Hatıralar (1950)
“Eski Mısır Tarihi ve Medeniyeti (1956)
Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler (1958)
Tarih Boyunca Türk Kadınının Hak ve Görevleri (1964)
Medeni Bilgiler ve M.Kemal Atatürk’ün El Yazıları (1968)
Devletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı (1972)
İzmir İktisat Kongresi, 1923 (1982)
Kurucusu ve Üyesi Olduğu Dernekler:
Türkiye’deki Dernekler:
Türk Tarih Kurumu (kurucu ve yönetici)
Çocuk Haklarını Koruma Derneği (kurucu)
Türk Kadının Sosyal Hayatı Tetkik Kurumu
Milli Kütüphane ’ye Yardım Derneği
Yurtdışındaki Dernekler :
Cenevre Tarih ve Arkeoloji Topluluğu (Cenevre, 1936)
Uluslararası Antropoloji Enstitüsü (Paris, 1937)
Uluslararası Kadınlar Birliği (Kopenhag)
Avrupa Kültürü Cemiyeti (Venedik, 1957)
