Adnan Kaşıkçı Biyografisi
İngiltere’de parkinson tedavisi gören 82 yaşındaki Suudi Arabistanlı silah tüccarı ve milyarder iş adamı Adnan Kaşıkçı 6 Haziran 2017 tarihinde hayatını kaybetti.
Adnan Kaşıkçı, 25 Temmuz 1935 tarihinde Suudi Arabistan ’ın Mekke şehrinde varlıklı bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur. Adnan Kaşıkçı ’nın babası Muhammad Khashoggi Türk, annesi Suudi Arabistanlıdır. Adnan Kaşıkçı Suudi Arabistan uyruklu ama babasının ailesi Türk. Kayseri ’de yaşayan ve müezzinler yetiştiren bir aileden geliyor. 4 amcası müezzinlik yaparken Tıp eğitimi alıp doktor olan babası Kral Abdülaziz İbni Suud‘un saray doktoruydu. Samira Khashoggi, Soheir Khashoggi, Essam Khashoggi adlarında kardeşleri vardır. Adnan Kaşıkçı, Mısır‘ın İskenderiye şehrinde devam ettiği elit bir okulda eğitim gördü. 17 yaşında ABD‘de Kaliforniya Devlet Üniversitesi’nde ekonomi bilimleri okumaya başladı, ardından Palo Alto’da bulunan Stanford Üniversitesi’ne geçti.
Geleceğin girişimcisi olan Adnan Kaşıkçı, ABD‘de yaşadığı bu süre içinde ilişki kurduğu büyük firma ve devlet daireleriyle, ilerde çok kazançlı iş bağlantılarına girebileceğini hesapladı. 50 ’li yılların sonuna Gerçek otomobil firmaları temsilciliği yapmaya başladı. Suudi Arabistan ’a dönünce, 20 yaşında, ülkesinin ordusuna Amerikan kamyonları sağlayan bir sözleşmeye imza attı. Kaşıkçı komisyonunu tahsil etti ve aralarında Chrysler ve Rolls Royce da bulunmak üzere, Suudi Arabistan’da çok sayıda Amerikan ve İngiliz otomobil firmasının temsilciliğini üstlendi.
Yakındoğu’nun zengin petrol ülkeleri 60’lı yılların ortasında ABD’nin teknolojik açıdan çok değerli olan savaş araçlarına giderek daha çok ilgi duymaya başladıklarında Adnan Kaşıkçı, bu ülkelerin gerekli bağlantılarını kurarak komisyonunu aldı. Sonraki on yıl içinde sadece bu işe soyunan Amerikan şirketlerinden (örneğin Lockheed ve Northrop) yarım milyar dolar tahsil ettiği rivayet edilmektedir.
Adnan Kaşıkçı, aracılık yaptığı kuruluşlar için Avrupalı firmalarla daırdı. Toplam 50’den fazla şirkete sahip olan Adnan Kaşıkçı, Lüxenburg tescilli Triad Holding Corporation adlı şirketi iki erkek kardeşiyle birlikte kurdu. Merkezi Salt Lake City’de bulunan Triad America adlı diğer bir holding, Kaşıkçı’nın ABD‘deki işlerini denetliyordu. Çok etkili olmakla beraber, kendini dışarıda pek belli etmeyen siyasal bir kişi haline gelen Kaşıkçı’nın kazancı kısmen komisyonlardan, kısmen rüşvetlerden oluşuyordu.
70 ’li yıllar Adnan Kaşıkçı ’nın hem zirveye çıktığı dönemi hem de düşüşler ve büyük dönüşümler dönemi oldu. Yaptığı işler sayesinde dünyanın en zengin adamı olarak anılan (o tarihte tahmin edilen serveti: 4 milyar dolar) Kaşıkçı, bundan sonraki yıllarda İspanya‘da Marbella’da ya da “Nebile” adlı yatında verdiği çok masraflı partilerle adından söz ettirdi.
70’li yılların sonunda uluslararası silah ticareti daha sıkı bir denetim altına alındı ve büyük silah işlerinde politikacıların oynadıkları rol meydana çıktı.
Adnan Kaşıkçı ’nın ikinci iş alanını oluşturan petrol işi de gerileyince Güncel iş alanları yaratmak için mega projelere (örneğin Mısır turizmi ve Amerikan emlak pazarı gibi) çok büyük yatırımlar yaptıysa da bunların çoğu zararla kapandı. Bunun sonucu olarak bir zamanlar dünyanın en zengin adamı olan Kaşıkçı’nın 90’lı yılların başındaki servetinin ancak 50 milyon dolar kadar olduğu söylenmekteydi.
80 ’li yılların sonunda Adnan Kaşıkçı’nın Ronald Reagan yönetimindeki ABD hükümetinin İran-Contra olayına bulaştığı anlaşılınca, Adnan Kaşıkçı iş hayatında ilk kez bir kriz noktasına geldi. Amerikalılar İran devletinin ABD’ye açılmasını sağlamak amacıyla İran’a silah satmışlardı. Bu işten elde edilen paraların da Nikaragua’daki hükümete (Marksist Sandinista hükümetine) karşı savaşan ABD desteğindeki Contra’lara aktarıldığı anlaşıldı. Üstüne üstlük Kaşıkçı’nın Filipinler’in başkanı Ferdinand Marcos ile birlikte, başkanın zimmetine geçirdiği vergi gelirlerini el altından piyasaya sürdüğüne ilişkin ipuçları çoğalınca, Amerikan hükümeti Kaşıkçı, ile işbirliği yapmaktan vazgeçti. Bunun üzerine 1989’da Bern’de tutuklanan 53 yaşındaki Adnan Kaşıkçı, üç ay gözaltında tutulduktan sonra, ABD’ye teslim edildi. 10 milyon dolarlık bir kefalet karşılığında serbest bırakılmakla beraber, Kaşıkçı New York’taki lüks ikametgahında bilgisayar aracılığıyla kontrol altında tutulma cezasına çarptırıldı. 1990 yazında New York’taki bir mahkeme, Filipin devlet malını kötüye kullanmak suçlamasını kaldırarak, Kaşıkçı’yı akladı. Suudi Arabistanlı iş adâmı kirli/şüpheli işlerine karşın, uluslararası jet sosyete partilerinin eskisi gibi, sevilen bir konuğu idi.
Kaşıkçı, özellikle 1980’lerde sık sık geldiği Türkiye‘de de tanınan bir kişiydi.
İşadamı kimliğinin yanında magazin dünyasının da tanınan yüzleri arasında yer alan Kaşıkçı, bir dönem dünyanın en büyük yatlarından birine sahip olmasıyla da gündeme gelmişti. 1980 yılında Benetti tersanesi tarafından üretilen yat, 1983’te James Bond filminde “Never Say Never Again” filminde kullanıldı. 86 metrelik “Nabila” adlı yatını önce Brunei Sultanı, ondan da ABD Başkanı Donald Trump satın almıştı. Nabila ismi Trump Princess olarak değiştirildi. Donald Trump 1991’de finansal problemler için US $ 20 milyona sattı.
Parkinson tedavisi gören Adnan Kaşıkçı, 6 Haziran 2017 tarihinde İngiltere, Londra ’da 82 yaşında ölmüştür.
Kaşıkçı, özellikle 1980’lerde sık sık geldiği Türkiye’de de tanınan bir kişiydi.
31 Ağustos 1997 tarihinde Fransa‘nın başkenti Paris‘te Leydi Diana Spencer ile geçirdiği meçhul bir trafik kazasında hayatını kaybeden Dodi El Fayed‘in ise dayısıdır.
Adnan Kaşıkçı ’nın “Benim dostumdu” dediği bestseller romanların usta yazarı Harold Robbins ’in dilimize ‘Fedai ’ adıyla çevrilen ‘Pirate ’ isimli romanının baş kahramanının Adnan Kaşıkçı olduğu bilinmektedir.
Evlilikleri:
1.eşi: 1961 yılında İngiliz Sandra Daly ile evlendi. Eşi Müslüman olduktan sonra Soraya (Süreyya) Khashoggi adını aldı. 1974 yılında boşandı. 5 çocuğu oldu. Adnan Kaşıkçı eşi Süreyya ’ya boşanma tazminatı olarak tam dönemin rakamları ile 894 milyon dolar (1.4 milyar TL) ödediği açıklandı.
2.eşi: 1978 yılında İtalyan Laura Biancolini ile evlendi. Eşi Müslüman olduktan sonra Lamia Kaşıkçı adını aldı. Bir çocuğu oldu.
3.eşi: 1990 yılında Şahpari Kaşıkçı ile evlendi. 1998 yılında boşandı.
4.eşi: Jill Williams ile evlendi.
Bu evliliklerden üçü kız, dördü erkek, yedi çocuğu oldu. Çocukları : Nabila Khashoggi, Semiha Khashoggi, Hussein Khashoggi, Mohammed Khashoggi, Omar Khashoggi, Ali Khashoggi, Khalid Khashoggi
